Η ελληνική συνείδηση των Μικρασιατών Ρωμηών ως βασικός λόγος συμμετοχής.
Η συμβολή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας στην επανάσταση του 1821 χαρακτηρίζεται από μεταγενέστερους συγγραφείς ως «αποσιωπημένο» κομμάτι της νεότερης ιστορίας μας, παρότι αποδείχθηκε σημαντική σε αυτοθυσία. Ίσως είναι υπερβολικό να μιλούμε για αποσιώπηση, διότι η συμβολή των Ελλήνων Μικρασιατών στην Εθνοαπελευθέρωση έχει καταγραφεί σε αρκετά βιβλία[*].
Μάλλον παρατηρείται απουσία αναλυτών που θα καταγράψουν την αιτιοκρατική δυναμική της συμβολής, εστιάζοντας: στους λόγους συμμετοχής. Διότι, ιστορική συνέπεια και ιδεολογικό υπόβαθρο της συμμετοχής ήταν, για πολλαπλή φορά στην Ιστορία, το γεγονός ότι οι Μικρασιάτες Ρωμηοί διατηρούσαν ελληνική συνείδηση και συναισθάνονταν αδελφικά και ομοεθνικά τις προσπάθειες του απανταχού Ελληνισμού –περισσότερο δε των Ελληνορθόδοξων σε σχέση με τους άλλους ομόγλωσσους ή ομόθρησκους πληθυσμούς.